Submenu

Beatrix Ziekenhuis rolt keuzehulpen breed uit

Frederique Nagtegaal ♛ 22-06-2021
2885 keer bekeken 0 reacties

Samen beslissen is het proces waarin zorgprofessional en patiënt samen bespreken welke zorg het beste bij de patiënt past. Uitgangspunt is dat de zorg zoveel mogelijk aansluit bij de situatie en behoeftes van de patiënt. Onderaan de pagina vind je de beschikbare praktijkvoorbeelden en het nieuws over samen beslissen.

De medische kennis van de zorgprofessional en de kennis van de patiënt over zijn eigen wensen en behoeften vullen elkaar aan bij samen beslissen. 

Het goede gesprek

Om meer samen te beslissen, is ondersteuning van het goede gesprek tussen patiënt en zorgprofessional onmisbaar. Patiënten moeten goede informatie krijgen over hun mogelijkheden, en de voor- en nadelen die daarbij horen. Want er zijn bijna altijd meerdere mogelijkheden. Ook afwachtend volgen kan een optie zijn. Net zo belangrijk is het om te weten wat voor die individuele patiënt belangrijk is, wat zijn voorkeuren en persoonlijke situatie zijn. Dat is voor zorgprofessionals niet altijd makkelijk om goed uit te vragen, en voor patiënten niet makkelijk om de bedenken en te verwoorden. De Patiëntenfederatie Nederland (PFN) neemt het voortouw in de werkgroep die zich over dit thema buigt.

Activiteiten & doelen

De werkgroep heeft 6 activiteiten opgezet om meer samen beslissen te stimuleren:

 

  1. Campagne
    Een sectoroverstijgende campagne om iedereen die zorg nodig heeft of werkt in de zorg, een stapje verder te brengen in Samen beslissen. De campagne zorgt voor een gezamenlijke en verbindende taal en concrete tips. Bekijk de campagnewebsite.
     
  2. Keuzehulpen
    Goede en betrouwbare keuzehulpen vindbaar, toegankelijk en goed te gebruiken maken voor ziekenhuizen/klinieken, zorgprofessionals en patiënten. Lees meer over keuzehulpen.
     
  3. Scholing en opleiding
    Samen beslissen verankeren in de opleiding en (na)scholing van zorgprofessionals, zodat zij beter toegerust worden om samen met de patiënt te kunnen beslissen. 
    Competentiesets:
    - Rapportage deelproject 1 competentiesets Samen Beslissen
    Handreiking - competentieset scholing medisch specialisten Samen beslissen
    Competentieset Samen Beslissen verpleegkundig specialist
    Competentieset Samen Beslissen verpleegkundige
    Opleidingsmateriaal:
    - Opleidingsmateriaal
    - E-learning: De Kern van Samen Beslissen
    Bekijk alle documenten van scholing en opleiding bij samen beslissen.
    Onderzoeksrapport:
    - Eindrapport Samen Beslissen aan bed
  4. Leren van elkaar
    Door gebruik te maken van elkaars kennis en ervaring, versnellen we de implementatie van samen beslissen in de praktijk. Voor zorgorganisaties en professionals gebeurt dit in de vorm van o.a. praktijkvoorbeelden, nieuwsbrieven en bijeenkomsten. En voor patiënten met producten voor bijeenkomsten, in een toolkit voor zorg- en patiëntenorganisaties.
    Project Samen beslissen in de praktijk
    Met het project Samen beslissen in de praktijk verzamelen we meer dan 50 voorbeelden van samen beslissen in ziekenhuizen, academische centra en zelfstandige klinieken. Werk jij aan samen beslissen in de medisch specialistische zorg? Dan horen we graag van je. Lees meer over het project Samen beslissen in de praktijk.
    Project Leren van elkaar – patiënten
    We ontwikkelden een toolkit met producten, die zorg- en patiëntenorganisaties kunnen inzetten in bijeenkomsten over samen beslissen met patiënten en naasten. Bekijk de Toolkit Samen beslissen bijeenkomsten.
    Lees meer over Leren van elkaar – patiënten
     
  5. Verbinding met beperkte gezondheidsvaardigheden
    30% van de mensen heeft moeite met het vinden, begrijpen en gebruiken van informatie over gezondheid. Binnen alle onderdelen van het programma houden we hiermee rekening. Ook ontwikkelen we een training voor ziekenhuizen/klinieken en een kennismodule voor patiëntenorganisaties. Bekijk de Toolkit Gezondheidsvaardigheden voor zorgverleners, of lees meer over verbinding met beperkte gezondheidsvaardigheden.
  6. Organiseren en belonen
    Zorgorganisaties krijgen handvatten om samen beslissen te organiseren en van elkaar te leren. Zorgverzekeraars en zorgorganisaties wisselen kennis uit om financiële knelpunten op te lossen. Lees meer over organiseren en belonen.


    Op 8 september 2022 vond de tweede kennissessie ‘Organiseren en belonen van Samen Beslissen’ plaats in Utrecht. Ruim 80 deelnemers waren aanwezig. Onder hen inkopers van zorg, beleidsmakers, zorgverleners en patiëntvertegenwoordigers. Tijdens het plenaire deel en zes interactieve sessies deelden voorlopers op het gebied van Samen Beslissen hun ervaringen en vond er kennisuitwisseling plaats. Het was een geslaagde en energieke kennissessie op een inspirerende locatie! Lees het volledige verslag of bekijk de presentaties of bekijk de infografic met de belangrijkste bevindingen uit de kennissessie.

Het Beatrix Ziekenhuis in Gorinchem startte in 2016 met Samen beslissen. Deze werkwijze sloot aan bij de mensgerichte organisatiecultuur en de missie van het ziekenhuis. Bovendien wil het ziekenhuis als alliantieziekenhuis van VGZ zinnige zorg bieden met uitkomsten die aansluiten bij de patiënt.

Thema/lijn

Samen beslissen

Organisatie

Algemeen ziekenhuis
Eerste lijn

Aanpak

E-learning
Keuzehulp

Na 2  projecten rond aandoeningen (knieslijtage en baarmoederverzakking) was eind 2019 de tijd rijp voor ziekenhuisbrede opschaling. Volgens organisatieadviseur Petran Geurts blijken behandelkeuzehulpen een vliegwiel voor deze opschaling te zijn.

Keuzehulp

“In het begin was ik niet zo voor deze ‘beperkte’ aanpak, want gebruik van een keuzehulp alleen is natuurlijk nog geen samen beslissen”, vertelt Geurts. “Maar we merken dat dit instrument samen beslissen tastbaar maakt en aansluit bij onze praktisch ingestelde zorgprofessionals. Een keuzehulp daagt de patiënt uit na te denken over mogelijke behandelingen en helpt arts en patiënt bij het beslisgesprek. Het maakt duidelijk waar de vragen en afwegingen liggen.”

Aanpak

Geurts introduceert de keuzehulpen per vakgroep of zorgproces. Dit gebeurt bij voorkeur samen met een arts of verpleegkundige die samen beslissen belangrijk vindt. Bij die introductie wordt nagedacht hoe de keuzehulp het beste past in het zorgproces. Dat verschilt per aandoening en is onlosmakelijk verbonden met de stappen van samen beslissen. Iedereen die een rol heeft in dat proces, denkt daarover mee: de medisch specialist, de verpleegkundige en de ondersteuner van de polikliniek. Gezamenlijk wordt bepaald wat het beste moment is in het zorgproces om de keuzehulp uit te reiken en vervolgens te bespreken.

Beslismomenten

Meestal wordt het gebruik van de keuzehulp in het eerste gesprek tussen specialist en patiënt besproken. Bij sommige aandoeningen wordt een apart beslisgesprek ingepland en bij lange behandeltrajecten zijn meerdere beslismomenten.

Transmuraal project Samen Beslissen

Het Beatrix Ziekenhuis is bovendien betrokken bij een transmuraal project Samen Beslissen. “Daar ontdekken we dat bij een aantal aandoeningen (bijvoorbeeld een baarmoederverzakking) de huisarts vaak al over de verschillende opties kan spreken met de patiënt”, vertelt Geurts. “Als je zo samen nadenkt over hoe je een keuzehulp goed implementeert, ben je feitelijk bezig met samen beslissen.”

Ondersteuningsteam

Het ondersteuningsteam (Geurts, een collega-adviseur en een afdelingshoofd) volgt ook of de keuzehulpen daadwerkelijk gebruikt worden. “Als dat nog te weinig gebeurt, onderzoeken we met de vakgroep hoe dat komt en of het bijvoorbeeld aan het gesprek kan liggen. Dat lokt dan vanzelf andere vragen uit, zoals een training in gesprekstechniek of intervisie.”

Resultaten

5 vakgroepen hebben (mei 2021) in totaal 20 keuzehulpen geïmplementeerd. Vrijwel overal is de keuzehulp ook ingebed in het zorgproces. Hoe dat gebeurt, verschilt per proces. Geurts: “Bij een liesbreuk krijgt de patiënt al een keuzehulp bij de verwijzing, voor het eerste gesprek met de specialist. Bij andere aandoeningen kijken we of er een extra gesprek nodig is.” Het gebruik is nog niet geëvalueerd, maar Geurts hoort van artsen terug dat hun gesprekken met de patiënten beter worden door het gebruik van de keuzehulpen. 

Instrumenten

Het Beatrix Ziekenhuis heeft een abonnement op het gebruik van de online keuzehulpen van Patiënt+. De patiënt doorloopt de keuzehulp in een aantal stappen. Zo krijgen patiënt en arts inzicht in de persoonlijke situatie en voorkeuren van de patiënt. Als er uitkomstinformatie beschikbaar is of als de richtlijnen veranderen, wordt dit in de keuzehulpen verwerkt.

Kwaliteitseisen keuzehulpen

Er zijn verschillende aanbieders van keuzehulpen. Binnen het project Vindplek Keuzehulpen wordt gewerkt aan kwaliteitseisen voor keuzehulpen.

Andere instrumenten

Op basis van de behoefte van een vakgroep worden ook andere instrumenten ingezet zoals de 3 goede vragen, een e-learning Samen Beslissen of intervisie. In 2017 werd aan alle zorgprofessionals al een training over de 3 goede vragen aangeboden. Ongeveer 80% van de medisch specialisten nam daaraan deel.

Stimulans

In het Beatrix Ziekenhuis wordt samen beslissen gestimuleerd door de bestuurder en ondersteund door de visie. “De bestuurder investeert in keuzehulpen. En omdat we al langer vanuit een mensgerichte visie werken, is het voor iedereen logisch dat we samen met de patiënt beslissen over zijn behandeling. Bovendien past het implementeren van een praktische tool goed bij ons ziekenhuis, waar het grootste deel van de zorg planbaar is en zorgverleners praktisch zijn ingesteld. Met onze keuze voor de implementatie van keuzehulpen drijven we mee op het draagvlak van onze zorgprofessionals.”

Belemmering

Volgens Geurts is de belangrijkste valkuil dat je denkt dat een goede keuzehulp vanzelf leidt tot samen beslissen. “Een keuzehulp gaat niet werken als je deze alleen verspreidt, maar vervolgens geen beslisgesprek voert. Denk ook niet dat je klaar bent na de eerste introductie. Dat betekent dus dat er ondersteunende capaciteit (zoals een organisatieadviseur of kwaliteitsadviseur) in huis moet zijn, zodat er aandacht is voor het zorgproces en voor het gebruik van de keuzehulpen in de spreekkamer.”

Tips

  • Zorg dat de implementatie van samen beslissen logisch voortvloeit uit de missie en visie van je ziekenhuis.
  • Zorg voor voldoende ondersteunende capaciteit (als een organisatieadviseur). Alleen tools beschikbaar stellen is te vrijblijvend.
  • Ga niet achter de weerstand aan, maar drijf op draagvlak. Dat maakt implementatie zoveel gemakkelijker.

Kosten

Naast de investering in de keuzehulpen, wordt er ook geïnvesteerd in de implementatiebegeleiding. Het ondersteuningsteam is hier gemiddeld 1 à 2 dagen per week mee bezig.

Vragen?

Heb je vragen over dit project? Stuur een e-mail naar Petran Geurts.

Praktijkvoorbeeld insturen

Heb jij een interessant praktijkvoorbeeld in jouw organisatie? Wil je dat praktijkvoorbeeld op dit platform terugzien? Stuur dan je praktijkvoorbeeld in!

Disclaimer
De praktijkvoorbeelden zijn een weergave van de inzet en activiteiten van ziekenhuizen, UMC’s en ZBC’s om invulling te geven aan Samen Beslissen in de praktijk. Er vindt geen (medisch) inhoudelijke beoordeling van de praktijkvoorbeelden plaats. De verantwoordelijkheid voor de juistheid van de medische inhoud ligt bij de indiener van het voorbeeld (of geïnterviewde). Als in een praktijkvoorbeeld wordt afgeweken van de op dat moment geldende richtlijn, wordt ervan uitgegaan dat het door de IGJ gehanteerde principe “comply or explain” is toegepast.

Afbeeldingen

Waarderen

X (voorheen Twitter)

0  reacties

Cookie-instellingen