Submenu

Samen beslissen niet meer weg te denken uit ziekenhuizen

Frederique Nagtegaal ♛ 17-09-2021
3184 keer bekeken 0 reacties

Het Stimuleringsprogramma Samen beslissen bevordert projecten die streven naar begrijpelijke en vindbare informatie over de kwaliteit van zorg. Het gaat om projecten die zorgverleners en patiënten leren die informatie te gebruiken om samen te beslissen. Lees verder, of ga direct naar de praktijkvoorbeelden en ervaringsverhalen.

Stimuleringsprogramma

Zorginstituut Nederland voert het stimuleringsprogramma uit in opdracht van het ministerie van VWS. Het stimuleringsprogramma bestaat uit 2 subsidieregelingen:

Met concrete projecten met een looptijd van 2 jaar, geven we een impuls aan het leren gebruiken van uitkomstinformatie bij samen beslissen. En wisselen we ervaring en kennis uit. Hiermee ontstaat samenhang en beweging in samen beslissen met uitkomstinformatie.

Financiering

In het Stimuleringsprogramma staat ieder jaar een ander thema centraal. Het programma bestaat sinds 2016. Elk jaar is in totaal 5 miljoen euro beschikbaar voor projecten met een looptijd van 2 jaar. Belangrijke criteria om financiële ondersteuning te kunnen krijgen:

  • projecten zijn na afloop van de subsidieperiode zo goed ingebed in de praktijk, dat ze zelfstandig kunnen worden voortgezet;
  • de opgedane kennis en bereikte resultaten worden landelijk gedeeld en zijn zonder winstoogmerk toegankelijk.

Eerste ronde: Transparantie over de kwaliteit van zorg

De eerste ronde van het stimuleringsprogramma had als naam: Transparantie over de kwaliteit van zorg. Deze ronde liep van jaargang 2016 tot en met 2019 en richtte zich per jaargang op een specifiek thema:

Uitbreiding subsidie

Bij de start van het stimuleringsprogramma Samen beslissen in 2016 werd 20 miljoen euro beschikbaar gesteld tot 2020: 5 miljoen euro per subsidiejaar. Door de hoge kwaliteit van de ingediende voorstellen, is in 2018 besloten eenmalig het subsidieplafond voor dat jaar te verhogen tot 11,1 miljoen euro.

De projecten die in 2018 zijn goedgekeurd, zetten bestaande uitkomstindicatoren in bij het samen beslissen door artsen en hun patiënten in de tweedelijnszorg. De uitbreiding van het subsidiebedrag onderstreept het belang van het thema samen beslissen.

Inmiddels zijn 48 projecten ontwikkeld en financieel ondersteund in het kader van het Subsidieregeling Transparantie over de Kwaliteit van Zorg. Het gaat om:

Succes

De subsidieregeling Transparantie over de kwaliteit van zorg bleek een succes. Daarom is een tweede ronde van de subsidieregeling gestart. Dit vervolg heeft de titel: Leren gebruiken van uitkomstinformatie voor Samen beslissen.

Tweede ronde: Leren gebruiken van uitkomstinformatie voor Samen beslissen

De subsidieregeling Leren gebruiken van uitkomstinformatie voor Samen beslissen is bedoeld voor projecten die samen beslissen makkelijker maken door gebruik van bestaande uitkomstinformatie. Deze subsidieregeling heeft een looptijd van 5 jaar (2021 – 2025). Waarbij jaarlijks weer een specifiek thema de basis vormt. In 2021 is het thema: ‘Samen beslissen met kwetsbare ouderen’. 7 projecten starten in 2021.

Bekijk de praktijkvoorbeelden en ervaringsverhalen van de projecten hieronder.

Programma Beslist Samen! 2.0 in 14 ziekenhuizen had als doel uitkomstinformatie te integreren in het gesprek tussen behandelaar en patiënt. Mede dankzij dit project is samen beslissen niet meer weg te denken uit de deelnemende ziekenhuizen, zegt projectleider Haske van Veenendaal.

Beslist Samen! borduurde voort op een eerder programma uit 2016 om Samen beslissen in de spreekkamer te implementeren. De deelnemende ziekenhuizen konden uit 2 van 6 aandoeningen kiezen om Samen beslissen met uitkomstinformatie verder te brengen:

  1. borstkanker
  2. darmkanker
  3. knie- of heupartrose
  4. liesbreuk
  5. schisis
  6. buikaneurysma.

Consulten evalueren

"Via vragenlijsten en het evalueren van opgenomen consulten hebben we onderzocht in hoeverre professionals al samen beslissen", vertelt Van Veenendaal. "We hebben dat vergeleken met het 4-stappenmodel voor Samen beslissen van Anne Stiggelbout." Dit model bevat de fasen:

  1. keuze hebben;
  2. opties uitleggen;
  3. voorkeuren bespreken, en;
  4. gezamenlijk een keuze maken.

Deze analyse leverde een divers beeld op. "Sommige professionals dachten dat ze al goed bezig waren, maar bleken de 4 stappen toch niet goed toe te passen. Anderen zijn wel bezig met Samen beslissen, maar denken er bijvoorbeeld niet aan om de patiënt te vragen of ze de optie ‘niet behandelen’ willen bespreken. Terwijl uit onderzoek van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) blijkt dat veel patiënten die optie juist wél willen bespreken."

Training

Om professionals wegwijs te maken in Samen beslissen, gaf Van Veenendaal trainingen. Deelnemers volgden die in de avonduren, naast hun gewone werk. "Dat onderstreept dat professionals grote waarde hechten aan Samen beslissen", concludeert de projectleider. "De meesten geloven er in. Maar ik gun ze wel meer ruimte in hun agenda om aan zorgverbetering te werken."

In de trainingen was veel aandacht voor communicatie en de patiënt gelegenheid bieden om zijn verhaal te doen. "Als professional krijg je allerlei patiënten in je spreekkamer, van universitair tot laaggeschoold. Hoe benader je die? En zelfs die hoogopgeleide patiënt kan dichtslaan als hij slecht nieuws te verwerken krijgt."

Uitkomstinformatie

Goede instrumenten helpen om het gesprek op gang te brengen. Zoals de 3 goede vragen van Patiëntenfederatie Nederland, keuzehulpen en een dashboard dat uitkomstinformatie inzichtelijk maakt. Overigens heeft Samen Beslist! duidelijk gemaakt dat het voor verschillende aandoeningen ingewikkeld is om goede uitkomstinformatie te verzamelen.

"Sommige ziekenhuizen hebben gewerkt met internationale uitkomstensets van ICHOM, maar die kun je niet zonder meer de spreekkamer in halen. Het gaat soms om 50 items of meer. Dat is veel werk voor de patiënt en zorgverlener en je kunt ze onmogelijk allemaal bespreken. Ook zijn niet alle professionals overtuigd dat deze internationale sets voor hun patiënten optimaal zijn. Welke items zijn voor de patiënt belangrijk in het kader van Samen beslissen? Sets moeten dus bruikbaar gemaakt worden voor de dialoog tussen patiënt en zorgverlener om zo samen tot betere beslissingen te komen."

Alle ziekenhuizen vooruit

Bij de deelnemende ziekenhuizen lopen de resultaten van Samen Beslist! uiteen, aldus Van Veenendaal. "We hebben opnieuw geobserveerd en consulten opgenomen en geëvalueerd. Een volledig overzicht hebben we nog niet omdat door corona het tijdschema is opgerekt. Belangrijk is dat ziekenhuizen - door consulten opnieuw te analyseren - niet alleen zien in hoeverre ze vooruit gegaan zijn, maar ook houvast krijgen voor verdere verbetering."

"Alle ziekenhuizen zijn vooruit gegaan en Samen beslissen met uitkomstinformatie is niet meer weg te denken. Maar tussen ziekenhuizen en zelfs tussen afdelingen bestaan grote verschillen. Bijvoorbeeld in het gebruik van goede dashboards en het aansluiten van uitkomstinformatie op de elektronische patiëntendossiers (EPD's). Veel hangt ook af van de motivatie en betrokkenheid van de professionals, maar ook de facilitering, bijvoorbeeld vanuit management en ICT."

Samen beslissen belonen

Het project heeft aan het licht gebracht, of onderstreept, dat de randvoorwaarden voor Samen beslissen niet optimaal zijn. "Samen beslissen moet beloond worden", vindt Van Veenendaal. "Nu kost het vooral tijd. Tijd voor het eerste gesprek, tijd om de planning aan te passen, tijd om mensen te trainen en om EPD’s geschikt te maken om uitkomstinformatie op te nemen. Daarnaast zit er een drempel in de bekostiging. Samen beslissen kan leiden tot minder operaties en afzien van behandeling. Maar dat levert financieel soms onzekerheden op. De koppeling die diverse ziekenhuizen maken met Value Based Healtcare is ook om die reden kansrijk."

Positief 

De projectleider is positief over de toekomst van Beslist Samen! "We moeten nu af van projectdenken en inzetten op opschalen, verdiepen en continueren. Zowel binnen de deelnemende ziekenhuizen als naar andere ziekenhuizen, patiëntorganisaties en andere stakeholders. Dat betekent onder meer dat er meer trainingen gegeven moeten worden om professionals vertrouwd te maken met Samen beslissen. En er zou continue training in communicatie met de patiënt moeten komen. Professionals moeten blijven schaven aan hun communicatie, als een van de pijlers van hun professionaliteit."

Betrokken ziekenhuizen

Het programma ‘Beslist Samen!’ is ontwikkeld door 5 voorlopende ziekenhuizen:

  • Amsterdam UMC locatie AMC
  • Bernhoven
  • Erasmus MC
  • MUMC+
  • Maxima Medisch Centrum
  • de Borstkankervereniging Nederland
  • BOSK
  • Harteraad
  • het NFU-consortium Kwaliteit van Zorg
  • Patiëntenfederatie Nederland
  • de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties

Het Beatrix ziekenhuis, het IJsselland Ziekenhuis, Isala, het LUMC, het Radboudumc, Treant, de St. Maartenskliniek, het UMCG en het UMCU hebben zich in januari 2019 aangesloten bij het programma.

Meer weten?

Lees meer over dit project: Beslist samen! Met spreekkamerinformatie op maat.

Afbeeldingen

Waarderen

X (voorheen Twitter)

0  reacties

Cookie-instellingen